Burgerschap

Bij De Jutter koesteren we respect, verantwoordelijkheid en gelijkheid als de pijlers van onze samenleving en inspireren we onze leerlingen tot actieve, geïnformeerde burgers met een sterke basis in mensenrechten, (inter)cultureel begrip en milieubewustzijn. 

Visie 

We streven ernaar om een inclusieve en respectvolle leeromgeving te creëren, waarin onze leerlingen worden aangemoedigd om actieve, verantwoordelijke en geïnformeerde burgers te worden. Onze visie op burgerschap is gebaseerd op de kernwaarden respect, verantwoordelijkheid en gelijkheid, die we beschouwen als de fundamenten van onze samenleving. We geloven dat het bevorderen van deze waarden essentieel is voor het ontwikkelen van een sterke burgerschapsbasis. Cultuur en kennis van cultuur is een belangrijk onderdeel van ons burgerschapsonderwijs, omdat cultuur zorgt voor begrip, empathie, reflectie, inlevingsvermogen en verbreding van je wereldbeeld 

Onze doelen omvatten het stimuleren van respect voor mensenrechten, gelijke behandeling van anderen en het ontwikkelen van vaardigheden voor conflictoplossing en communicatie. We erkennen het belang van intercultureel begrip, actieve betrokkenheid bij de gemeenschap en het bevorderen van milieubewustzijn. 

Om burgerschapsonderwerpen zichtbaar te maken, gebruiken we verschillende methoden, waaronder posters, discussies, projecten en thematische decoraties in klaslokalen. Leerlingen worden ook betrokken bij het schrijven van uitspraken op een ‘Burgerschapsmuur’ om interactief bij te dragen aan dit belangrijke onderwerp. 

Om deze visie te realiseren, zetten we de kracht van het eigen team in, betrekken we leerlingen en ouders actief, maken we gebruik van lesmateriaal, zoeken we samenwerking met lokale organisaties en maken we financiële middelen beschikbaar. Ons belangrijkste doel is om respect voor basiswaarden, zoals vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit, te bevorderen en onze leerlingen voor te bereiden op actieve deelname aan een diverse samenleving. 

Waarom is burgerschap belangrijk voor scholen?  

Om samen te leven in harmonie moeten kinderen de basisregels van de samenleving begrijpen en respecteren. Scholen spelen een cruciale rol in het aanleren van deze basiswaarden, omdat niet alle kinderen dit van huis uit meekrijgen. Scholen moeten leerlingen kennis bijbrengen over de democratie, rechtsstaat, en de kernwaarden van vrijheid, gelijkheid en solidariteit. Bovendien moeten kinderen sociale en maatschappelijke vaardigheden ontwikkelen en een respectvolle omgeving bieden waarin deze waarden in de praktijk worden gebracht. 

Wat betekenen ‘actief burgerschap’ en ‘sociale cohesie’? 

Actief burgerschap betekent dat mensen bereid zijn actief deel uit te maken van de samenleving en bijdragen aan het algemene welzijn. Sociale cohesie benadrukt de gelijkwaardigheid en gedeelde waarden in de samenleving, ongeacht achtergrond. Het gaat om het leren samenleven met respect voor diversiteit en Nederlandse cultuur. 

Wat zegt de wet over burgerschapsonderwijs? 

Als school hebben we de vrijheid om het burgerschapsonderwijs zelf vorm te geven, maar er zijn enkele verplichte kernaspecten. Dit omvat kennis van de democratie, rechtsstaat en grondrechten, begrip van de basiswaarden en het ontwikkelen van sociale en maatschappelijke competenties. Scholen moeten ook een respectvolle omgeving creëren waarin leerlingen deze vaardigheden kunnen oefenen. 

Hoe moeten scholen doelgericht en samenhangend werken? 

Scholen moeten een duidelijke visie op burgerschap ontwikkelen die past binnen hun schoolbeleid. Ze moeten specifieke burgerschapsdoelen formuleren en een leerplan opstellen met concrete doelstellingen voor kennis, houding en vaardigheden. Scholen moeten ook de resultaten van hun burgerschapsonderwijs volgen en hierover verantwoording afleggen in het schoolplan en de schoolgids. Wij maken hiervoor gebruik van de vragenlijst burgerschap in Werken met Kwaliteit en Burgerschap Meten (voor groep 7 en 8).

Resultaten schooljaar 2023/2024 (meting september: groep 5 t/m 8)

Op De Jutter streven we ernaar om onze leerlingen niet alleen academisch, maar ook op sociaal, democratisch en cultureel vlak te vormen tot verantwoordelijke en geïnformeerde burgers. Deze punten zijn gebaseerd op de vragenlijst die in september vanuit Werken met Kwaliteit is uitgezet onder leerlingen van groep 5 t/m8 en biedt een overzicht van de belangrijkste bevindingen en actiepunten in ons burgerschapsonderwijs.

Sociale Competenties
Uit de feedback van onze leerlingen blijkt dat de meerderheid van hen positieve attitudes heeft ten opzichte van sociale competenties. Ze scoren hoog op interpersoonlijke vaardigheden en het vermogen om voor zichzelf op te komen. Een aandachtspunt is de vaardigheid om effectief samen te werken. Hier kunnen we werken aan de ontwikkeling van samenwerkingsvaardigheden.

Democratisch Handelen
Hoewel een meerderheid van onze leerlingen positief staat ten opzichte van democratisch handelen, is er ruimte voor verbetering in begrip en kennis van democratische concepten. We zullen ons richten op het vergroten van bewustzijn en begrip over wat democratisch handelen inhoudt en hoe een democratie functioneert.

Deelname aan de Samenleving
Onze leerlingen hebben een positieve houding ten opzichte van betrokkenheid bij de samenleving en het helpen van anderen. Een potentieel verbeterpunt is het ontwikkelen van conflictoplossingsvaardigheden en begrip van hoe ruzies uitgepraat kunnen worden.

Digitale Geletterdheid
Leerlingen begrijpen hoe ze informatie kunnen opzoeken op digitale apparaten, wat belangrijk is voor hun digitale geletterdheid. We zullen echter werken aan het vergroten van het bewustzijn over schermtijd en het verbeteren van specifieke digitale vaardigheden, zoals het versturen van e-mails.

Omgaan met Verschillen
De feedback toont aan dat er ruimte is voor verbetering in het begrip van diversiteit en discriminatie. We zullen ons richten op het vergroten van kennis en bewustzijn over verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen, evenals de herkenning van vooroordelen en discriminatie.

Diversiteit
Leerlingen benadrukken het belang van acceptatie van anderen ongeacht geloof, geaardheid, geslacht en afkomst. We zullen werken aan het vergroten van kennis over diversiteit en seksuele voorlichting.

Maatschappelijke Vraagstukken
Er is variatie in de betrokkenheid van leerlingen bij actuele maatschappelijke kwesties. We zullen de vaardigheden ontwikkelen om meningen te vormen en deze effectief te communiceren, evenals het aanmoedigen van discussie over nieuws en maatschappelijke kwesties.

Culturele Ontwikkeling
Leerlingen vertonen variatie in betrokkenheid bij kunst en cultuur. We zullen ons richten op het vergroten van kennis en belangstelling voor kunst en cultuur, inclusief activiteiten zoals museumbezoeken, bibliotheekbezoeken en lezen van boeken.

Wereldburgerschap
De betrokkenheid van leerlingen bij wereldburgerschap varieert. We zullen ons concentreren op activiteiten zoals donaties aan goede doelen, het lezen over andere landen en culturen, en het kijken naar programma’s over andere landen.

In samenwerking met onze leerlingen willen we ons burgerschapsonderwijs voortdurend verbeteren. De feedback en bevindingen van onze leerlingen zullen als leidraad dienen bij het ontwikkelen van ons curriculum en het implementeren van actieplannen. We streven ernaar om niet alleen academische vaardigheden, maar ook sociale, culturele en maatschappelijke competenties bij onze leerlingen te bevorderen, zodat ze zich ontwikkelen tot actieve en betrokken burgers in de samenleving.

Wat betekent ‘Burgerschap in de cultuur van de school’? 

Burgerschap moet niet alleen in het curriculum, maar ook in de schoolcultuur worden geïntegreerd. Het gedrag en het voorbeeld van bestuurders, leraren en ander personeel zijn hierbij essentieel. Het gaat om het uitdragen van basiswaarden zoals gelijkheid, vrijheid, begrip, verdraagzaamheid en het afwijzen van discriminatie. Dit creëert een respectvolle en veilige omgeving voor leerlingen om deze vaardigheden te ontwikkelen.  

Huidig geldende kerndoelen 

Kerndoelen die direct of indirect over burgerschap gaan, zijn in het basisonderwijs ondergebracht bij het leergebied ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’. In dit leergebied oriënteren leerlingen zich op zichzelf, op hoe mensen met elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan.